Polinezja

Paul Gauguin na Tahiti

Tahitanki na plaży, 1891 r. Muzeum Orsay w Paryżu.

Większą część ostatnich dwunastu lat swojego życia malarz Paul Gauguin spędził na Tahiti oraz Markizach – wyspach wchodzących w skład Polinezji Francuskiej. W roku 2004 Adnan Sezer, paryski marszand, odkrył niewielki album ze zdjęciami zrobionymi na Tahiti pod koniec XIX wieku, który zawierał fotografie grupy Europejczyków wraz z lokalnymi kobietami. Po dokładniejszej analizie fotografii okazało się, że na dwóch z nich może znajdować się słynny francuski malarz. Byłyby to jedyne znane fotografie Gauguina wykonane na Tahiti. Zdjęcia datowane na rok 1896 przedstawiają mężczyznę w średnim wieku w towarzystwie ubranych w długie, wprowadzone na początku XIX wieku przez chrześcijańskich misjonarzy, suknie kobiet, do których, zwłaszcza tych bardzo młodych, francuski artysta miał wyraźną słabość.

Na pierwszej fotografii (☝️) ściska on i całuje uśmiechniętą dziewczynę, być może jego młodziutką vahine (w języku tahitańskim pani, kobieta, żona) Pahurę, drugim zaś ramieniem obejmuje inną niewiastę. Na drugiej (👇) mężczyzna pozuje spoczywając na leżącej kobiecie.

Gauguin to czy nie Gauguin? Eksperci podzielili się w tej kwestii na dwa obozy. Pierwsza grupa to ci, którzy przekonani są (wśród nich znajduje się Caroline-Boyle Turner, autorka książki o francuskim malarzu), że mężczyzna przedstawiony na fotografiach to jednak słynny malarz. Wystarczy – jak twierdzą – porównać obie fotografie z jego autoportretami oraz fotografiami artysty wykonanymi we Francji, tym bardziej, że w albumie znajduje się także znane wcześniej zdjęcie jego domu w Punaauia (👇 Miasto na Tahiti), a opisane jako „Habitation du peintre Gauguin” (Dom malarza Gauguina).

Druga grupa, to ci, dla których, pomimo widocznych podobieństw, analiza porównawcza nie jest wystarczającym dowodem i domagają się czegoś więcej.
W roku 1882 37-letni Gauguin porzuca pracę i decyduje się poświęcić malarstwu. Odezwała się w nim natura wagabundy i zanim wyruszył w swoją pierwszą podróż na Tahiti, mieszkał m.in., w Kopenhadze, Paryżu, Pont-Aven, włoskim San Salvo, Panamie, na karaibskiej Martynice oraz w nieistniejącym już słynnym Żółtym Domu (👇 van Gogh 1888) w Arles wraz z Vincentem van Goghiem, który właśnie podczas jego pobytu w Prowansji poważnie zranił się w ucho.

Po 63-dniowej podróży z Marsylii na początku czerwca 1891 r. dociera do Tahiti, przywożąc ze sobą europejską cywilizację, od której tak bardzo pragnął się uwolnić. Powraca do Francji w r. 1893, jednak stęskniony za Tahiti i swoją tahitańską „żoną” wraca na wyspę dwa lata później, by przekonać się, że jego nastoletnia, urodzona na wyspach Cooka vahine Teha’amana (👇) porzuciła go dla tubylca. Wkrótce znajduje sobie kolejną nastolatkę, niespełna piętnastoletnią Pahurę, która jednak kilka lat później nie zgadza się towarzyszyć mu podczas jego przeprowadzki na odległe o 1500 km od Tahiti Markizy i francuski malarz wchodzi w związek z kolejną nastolatką – Vaeoho. Umiera na atak serce 8 maja 1903 roku.

Dalekowschodnie Refleksje znajdziesz również na Patronite, YouTube oraz X (d. Twitterze)

Teha’amana ubrana w suknię holoku
Nafea faa ipoipo, 1892 r., został w r. 2015 sprzedany za 210 mln dolarów
Autoportret z Żółtym Chrystusem, 1890, namalowany w przeddzień pierwszej podróży Gauguina na Tahiti