Gdy w 1950 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych zaapelowała o wsparcie dla Korei Południowej, pogrążonej w brutalnym konflikcie z Koreą Północną, pierwszym afrykańskim krajem, który odpowiedział, była Etiopia. To zaskakujące z dzisiejszej perspektywy, ale decyzja cesarza Hajle Selasje I była czymś więcej niż tylko gestem politycznym. Była manifestacją honoru, solidarności i pamięci o własnej walce o wolność. Etiopia, kraj nigdy nieskolonizowany, wysłała do Korei swoje najlepsze wojska – elitarny Kagnew Battalion – by walczyć o sprawiedliwość na drugim końcu świata. Oto historia „czarnych Spartan”, którzy zadziwili świat swoją odwagą i niezłomnością.
W 1950 roku Etiopia była krajem o bogatej, trwającej ponad trzy tysiące lat historii, który jako jeden z nielicznych w Afryce oparł się kolonializmowi. Wspomnienia włoskiej inwazji (1935–1936) i braku wsparcia ze strony Ligi Narodów wciąż były żywe w pamięci cesarza Hajle Selasje. Gdy ONZ wezwała do solidarności w obronie Korei Południowej, cesarz widział w tym szansę nie tylko na pokazanie siły Etiopii, ale także na oddanie sprawiedliwości dziejowej. Etiopia walczyła w Korei nie dla zysków, sojuszy czy wpływów, lecz dla idei – by stanąć po stronie narodu, który, podobnie jak Etiopia w przeszłości, zmagał się z agresją.
Cesarz Hajle Selasje wysłał do Korei trzy bataliony Cesarskiej Gwardii, łącznie około 3 500 żołnierzy, nazwanych „Kagnew Battalion” na cześć historycznej bitwy w Erytrei, będącej wówczas częścią Etiopii. Byli to najlepsi z najlepszych – elita armii etiopskiej, szkolona z żelazną dyscypliną, przepojona dumą imperialną i głęboką wiarą chrześcijańską. Ich motywacja była unikalna: walczyli nie jako „Afrykanie” w stereotypowym sensie, lecz jako dziedzice starożytnego imperium, lojalni wobec cesarza i przekonani o moralnej słuszności swojej misji.
Bataliony Kagnew wylądowały w Korei w 1951 roku i szybko zyskały szacunek aliantów. Pod dowództwem 7. Dywizji Piechoty USA walczyli na najtrudniejszych odcinkach frontu – w górzystych, mroźnych terenach, gdzie odwaga i wytrzymałość były kluczowe. Ich styl walki wyróżniał się niezwykłą dyscypliną, precyzją i niezłomnością. Etiopczycy nigdy nie oddali jeńca wrogowi ani nie stracili powierzonej pozycji – wyczyn, który zadziwiał nawet doświadczonych dowódców amerykańskich.
W bitwach takich jak Pork Chop Hill czy Old Baldy Kagnew Battalion pokazał, że potrafi utrzymać pozycje wbrew przeważającym siłom wroga, często bez wsparcia artylerii czy lotnictwa. Ich odwaga i skuteczność zyskały im przydomek „czarnych Spartan” wśród Amerykanów, którzy podziwiali ich nieustępliwość i dumę wojownika. Straty etiopskie były stosunkowo niskie – 121 zabitych i 536 rannych – co świadczy o ich doskonałym wyszkoleniu i taktycznym mistrzostwie.
Co sprawiało, że Kagnew Battalion był tak wyjątkowy? Klucz leży w psychologii etiopskich żołnierzy, ukształtowanej przez unikalny kontekst historyczny i kulturowy:
• Duma imperialna: Żołnierze walczyli jako przedstawiciele cesarza i narodu o ponad trzech tysiącach lat niepodległej historii. Byli dziedzicami królestwa Aksum i zwycięzców bitwy pod Aduą (1896), gdzie Etiopia pokonała Włochy, umacniając swoją suwerenność.
• Brak mentalności kolonialnej: W przeciwieństwie do wielu innych narodów afrykańskich, Etiopia nigdy nie była w pełni skolonizowana, co dawało jej żołnierzom poczucie wyjątkowości i niezależności. Nie walczyli jako „poddani” obcego mocarstwa, lecz jako równi partnerzy ONZ.
• Religia i moralność: Większość żołnierzy była wyznawcami Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego, głęboko wierzącymi w sprawiedliwość i karę za zło. Ich wiara dodawała im siły w obliczu trudów wojny i wzmacniała poczucie misji.
• Solidarność z cierpiącymi: Etiopia, która sama doświadczyła inwazji i izolacji międzynarodowej, widziała w Korei Południowej naród walczący o przetrwanie. Kagnew Battalion walczył, by oddać solidarność, której Etiopia nie otrzymała w swojej historii.
Udział Etiopii w wojnie koreańskiej miał znaczenie wykraczające poza pole bitwy. Dla cesarza Hajle Selasje był to sposób na wzmocnienie pozycji Etiopii na arenie międzynarodowej i pokazanie, że kraj jest równorzędnym graczem w globalnej polityce. Dla żołnierzy Kagnew była to misja honoru, w której mogli udowodnić swoją wartość i oddać hołd wartościom, w które wierzyli. Po wojnie Etiopia zyskała szacunek USA i ONZ, a doświadczenie Kagnew Battalion przyczyniło się do modernizacji etiopskiej armii dzięki dostępowi do amerykańskiego sprzętu i szkolenia.
Po zakończeniu wojny koreańskiej bohaterowie Kagnew Battalion wrócili do Etiopii jako symbole dumy narodowej, a ich udział w konflikcie wzmocnił pozycję kraju na arenie międzynarodowej. Jednak po zamachu stanu w 1974 roku, gdy marksistowska junta wojskowa, znana jako Derg, obaliła cesarza Hajle Selasje, los weteranów dramatycznie się zmienił. Nowe władze, promujące ideologię socjalistyczną i odrzucające imperialną przeszłość, uznały Cesarską Gwardię, w tym weteranów Kagnew, za ideologicznych wrogów. Rozpoczęły się brutalne represje i czystki wymierzone w dawne elity armii. Wielu byłych żołnierzy Kagnew Battalion, niegdyś czczonych jako „czarni Spartanie”, zostało uwięzionych, torturowanych lub straconych. Inni musieli uciekać z kraju lub żyć w ukryciu, zmagając się z prześladowaniami i utratą statusu. Ta tragiczna ironia – bohaterowie, którzy walczyli za honor Etiopii, stali się ofiarami nowej władzy – pozostaje mrocznym rozdziałem w historii kraju, przypominającym o kruchości pamięci narodowej w obliczu politycznych przewrotów.
Dalekowschodnie Refleksje 