Późnym niedzielnym popołudniem 15 lutego 1942 roku, w dniu Chińskiego Nowego Roku, w budynku wybudowanym w stylu Art Deco na terenie fabryki Forda w Bukit Timah na obrzeżach Singapuru, przy stole naprzeciwko siebie zasiedli 55-letni brytyjski generał-porucznik Arthur Ernest Percival oraz dwa lata starszy japoński generał armii Tomoyuki Yamashita. Spotkanie dotyczyło podpisania przez Brytyjczyków bezwarunkowej kapitulacji Singapuru. Zachowane fotografie z tego wydarzenia – pokazujące pewnego siebie, dominującego Yamashitę oraz skonsternowanego Percivala – oddają w pełni, kto był stroną zwycięską, a kto przegraną.
Atak lotniczy na Singapur miał miejsce 8 grudnia 1941 roku. Niemalże równocześnie Japończycy zaatakowali amerykańskie Pearl Harbor, wyspy Wake i Guam, a także brytyjskie Hong Kong i Malaje. Hong Kong skapitulował już 25 grudnia, natomiast Malaje znalazły się w rękach Japończyków 31 stycznia 1942 roku. Japoński atak opierał się na szybkości, zaciekłości i zaskoczeniu. Aby przyspieszyć swój marsz na Singapur, Japończycy wykorzystali rowery jako jeden ze środków transportu.
Żołnierze Armii Cesarskiej nie oszczędzali jeńców wojennych – rozstrzeliwano zarówno rannych, jak i tych, którzy sami się poddali. Część schwytanych australijskich żołnierzy oblano benzyną i spalono żywcem, a miejscowi, którzy wspomagali aliantów, byli torturowani, zanim ostatecznie zostali zgładzeni. Okrucieństwo japońskich żołnierzy szokowało Brytyjczyków.
Po zaledwie tygodniu odpoczynku, 8 lutego, wojska japońskie pod dowództwem gen. Yamashity zaatakowały Singapur. Wcześniej, przed 9 grudnia 1941 roku, po zbombardowaniu przez Japończyków lotnisk RAF w Singapurze, Brytyjczycy stracili większość swoich myśliwców Hurricane. W Bitwie pod Kuantanem, 10 grudnia, 88 samolotów Armii Cesarskiej zaatakowało pancernik HMS „Prince of Wales” oraz krążownik liniowy HMS „Repulse”. Oba okręty poszły na dno, a wraz z nimi 840 marynarzy.
Bez wsparcia Royal Navy i RAF obrona Singapuru była skazana na porażkę. Zahartowanych w bojach na terenie Chin 36 tysięcy Japończyków w zaledwie tydzień zmusiło do kapitulacji 85 tysięcy żołnierzy brytyjskich, indyjskich i australijskich.
Podczas podpisywania bezwarunkowej kapitulacji przez generała Percivala zgromadziła się duża grupa japońskich oficerów, fotografów i dziennikarzy.
Na pierwszej fotografii 👆 widać, jak gen. Percival wpatruje się w dokument leżący na stole, jednocześnie odsuwa się od niego całym ciałem. Opuszczona broda i uniesiona ręka tworzą dodatkową barierę między nim a dokumentem – dłoń zakrywająca usta zdaje się wyrażać niedowierzanie wobec zaistniałej sytuacji, podczas gdy ręka spoczywająca na szyi oficera siedzącego po jego prawej stronie wskazuje na emocjonalny dyskomfort.
Nie ulegało wątpliwości, kto przy stole dominował. Pewna siebie, autorytatywna postawa Yamashity, pochylona do przodu sylwetka, przeszywający wzrok oraz obie ręce spoczywające na stole jasno wskazywały, że nie przewidywał żadnych pertraktacji. Lekko przechylona głowa była sygnałem dla Percivala, że czas na decyzję już minął.
Na drugim zdjęciu rozczapierzone palce i lekko uniesiony łokieć generała mogły wskazywać na zniecierpliwienie i chęć zakończenia całego przedstawienia. Postawa typowa dla osób gotowych wstać od stołu.
Z chwilą podpisania aktu kapitulacji rozpoczęła się brutalna, trwająca 3,5 roku okupacja Miasta Lwa, które Japończycy przemianowali na Syonan-to, czyli „Światło Południa”.
Generał Percival przeżył wojnę jako jeniec w japońskim obozie na terenie Mandżurii, a po oswobodzeniu udał się do Japonii. 2 września 1945 roku, u boku gen. Douglasa MacArthura, uczestniczył w ceremonii kapitulacji Cesarstwa Wielkiej Japonii na pokładzie pancernika USS „Missouri”. Podczas tej ceremonii ponownie „zmierzył się” z japońskim dowódcą, gen. Yamashitą, jednak Percival odmówił podania mu ręki. Generał Yamashita, znany m.in. jako „Tygrys Malajów” czy „Bestia z Baatan”, został oskarżony o popełnienie zbrodni wojennych (choć według niektórych, w tym amerykańskiego obrońcy generała, niesłusznie) i 23 lutego 1946 roku stracony przez powieszenie.
Źródła i inspiracje:
- James Leasor, Singapore – The Battle That Changed The World, 1968
Dalekowschodnie Refleksje 